Rủi ro trong thanh toán điện tử là gì?

Trong thời đại số hóa, thanh toán trực tuyến đã trở thành một phần quan trọng của cuộc sống hàng ngày của chúng ta. Việc sử dụng các nền tảng và ứng dụng thanh toán trực tuyến đã mang lại nhiều lợi ích đáng kể cho cá nhân và doanh nghiệp. Tuy nhiên, cùng với những lợi ích đó cũng đi kèm một số hạn chế và rủi ro. Trong bài viết này, cùng cùng BKNS khám phá các lợi ích và hạn chế của thanh toán trực tuyến nhé!

Rủi ro trong thanh toán trực tuyến là gì?

Rủi ro trong thanh toán trực tuyến là những nguy cơ có thể xảy ra trong quá trình thực hiện việc chuyển tiền hoặc thanh toán trực tuyến. Điều này bao gồm các rủi ro liên quan đến việc lộ thông tin cá nhân, mất cắp thông tin thẻ tín dụng, lừa đảo, tấn công mạng và việc cài đặt phần mềm độc hại trên thiết bị thanh toán.

Các rủi ro này có thể gây thiệt hại cho người dùng bằng cách chiếm đoạt tiền của họ hoặc lợi dụng thông tin cá nhân của họ để thực hiện các hành động lừa đảo khác. Để giảm thiểu rủi ro trong thanh toán trực tuyến, người dùng nên sử dụng các phương tiện thanh toán an toàn và luôn cẩn trọng khi cung cấp thông tin cá nhân và thông tin thẻ tín dụng trong các giao dịch trực tuyến.

>>Xem thêm: Thanh toán điện tử là gì? Phân loại hình thức thanh toán điện tử

Rủi ro lộ thông tin cá nhân

Khi thực hiện thanh toán trực tuyến, có nguy cơ thông tin cá nhân của khách hàng bị rò rỉ bên ngoài ngân hàng, bao gồm tên, tuổi, ngày tháng năm sinh, số điện thoại, địa chỉ, sở thích, thói quen, email, thông tin về công việc, tài khoản ngân hàng và mối quan hệ.

Nguyên nhân dẫn đến rủi ro

Người dùng chủ quan: Nhiều người vẫn chưa có ý thức bảo mật các thông tin trên thẻ ATM hoặc Visa khi thực hiện các giao dịch. Hầu hết đều có thói quen đưa thẻ cho nhân viên thanh toán mà không hề kiểm soát việc quẹt thẻ làm tăng rủi ro lộ thông tin cá nhân.

Bên cạnh đó, để được hưởng chính sách khuyến mãi, một số cửa hàng còn yêu cầu khách hàng cung cấp các thông tin cá nhân như ngày sinh, số điện thoại, tên tuổi hay email. Nếu các hacker khi có được các dữ liệu này có thể sử dụng các kỹ thuật để dò mật khẩu cho các tài khoản…

Hệ thống bảo mật kém: Khi đi mua hàng, nhất là mua sắm trả góp, khách hàng thường phải để lại nhiều thông tin cá nhân như số điện thoại, số căn cước, email cho cửa hàng. Nếu hệ thống bảo mật của đơn vị kém thì hacker có thể dễ dàng tấn công và lấy đi toàn bộ số thông tin.

Tải các tập tin lạ từ internet: Hậu quả là người dùng có thể bị lây nhiễm mã độc đã được cài cắm sẵn. Nguy hiểm hơn là điều này rất dễ lây lan sang các thiết bị khác. Khi đó, tất cả các thông tin lưu trữ trên máy tính của người dùng có nguy cơ cao bị mã hóa, chiếm đoạt và xóa đi toàn bộ.

Sử dụng các phần mềm bẻ khóa: Tương tự, việc sử dụng các phần mềm bẻ khóa lậu cũng ẩn chứa mã độc của hacker. Điều này cũng đồng nghĩa máy tính của bạn bị hacker chiếm luôn quyền kiểm soát và việc đánh cắp dữ liệu là điều chắc chắn.

Nhập thông tin thẻ vào các website lừa đảo: Tại trang web lừa đảo này, đối tượng sẽ yêu cầu người dùng điền thông tin tài khoản ngân hàng và mật khẩu để đăng nhập. Sau khi xác nhận mã OTP thì số tiền trong tài khoản của bạn đã bị các đối tượng lừa đảo rút cạn.

Rủi ro khi giao dịch qua website giả mạo

Khi sử dụng website giả mạo để thực hiện giao dịch, người dùng phải đối mặt với rủi ro. Thông thường, các trang web giả mạo được thiết kế để giống hệ thống đăng nhập của ngân hàng, tuy nhiên thực chất đó là trang web giả. Những trang web này sử dụng tên, hình ảnh, thiết kế, logo, màu sắc, nội dung thông tin, sản phẩm, dịch vụ của ngân hàng nhưng với tên miền khác, dễ khiến người dùng nhầm lẫn khi truy cập. Bên cạnh đó, trên các trang web giả mạo này thường đăng tải thông tin cảnh báo lừa đảo liên quan đến thanh toán trực tuyến, gây thêm sự tin tưởng cho người dùng.

Nguyên nhân dẫn đến rủi ro

Website giả mạo quá tinh vi khiến người dùng không thể phân biệt: Trên website đó có hình ảnh, logo cũng như các bài viết được sao chép từ trang chính thức của ngân hàng. Nếu truy cập các đường dẫn này, người dùng có nguy cơ bị đánh cắp dữ liệu, thông tin cá nhân và nhiều thiệt hại khác nghiêm trọng hơn như mất tiền, khóa tài khoản…

Không đề phòng trước các đường link lạ: Các đối tượng lừa đảo giả danh là người quen, bạn bè hoặc người thân thông báo sẽ chuyển tiền cho bạn. Sau đó, đối tượng sẽ gửi đường link giả mạo của website cổng thanh toán điện tử hoặc ngân hàng để yêu cầu bạn xác nhận các thông tin như mật khẩu, tên truy cập, mã OTP, số thẻ, mã số bảo mật của thẻ… Khi thông tin tài khoản của bạn bị đánh cắp đồng nghĩa với rủi ro mất tiền khá cao.

Mất tiền oan do trục trặc hệ thống

Mất tiền oan do trục trặc hệ thống là trường hợp ngân hàng đã thông báo chuyển khoản thành công và số tiền trong tài khoản đã bị trừ. Tuy nhiên tài khoản được thụ hưởng lại không nhận được số tiền đã chuyển đến.

Nguyên nhân dẫn đến rủi ro:

Đường truyền internet và hệ thống nhận chuyển khoản của bạn hoặc bên đối tượng thụ hưởng gặp trục trặc, hoạt động không ổn định.

Ngân hàng đang quá tải giao dịch hoặc đang bảo trì dẫn đến tiền không tới được bên người nhận.

Rủi ro bị lừa chuyển tiền

Rủi ro lừa đảo chuyển tiền là khi các kẻ gian giả danh nhân viên ngân hàng, công ty tài chính, nhân viên bưu điện hoặc nhà mạng để lừa đảo người dùng chuyển tiền. Nếu người dùng tin tưởng và thực hiện chuyển tiền, số tiền trong tài khoản của họ sẽ bị mất mà không có bất kỳ sự hoàn trả nào.

Nguyên nhân dẫn đến rủi ro

Đối tượng lừa đảo sẽ đóng giả là những người có thẩm quyên như nhân viên ngân hàng, đơn vị tài chính, nhà mạng, bưu cục, công an… để lừa gạt bạn cung cấp số điện thoại và thông tin cá nhân. Dựa vào sự nhẹ dạ cả tin và tâm lý của bạn, chúng sẽ tiến hành lừa đảo.

Ngay khi có được số điện thoại di động và thông tin cá nhân của bạn, kẻ gian sẽ liên hệ nhà mạng với tư cách là chủ thuê bao di động để yêu cầu thay thế sim với lý do thẻ bị lỗi hoặc bị mất thẻ sim. Nhà cung cấp dịch vụ di động sẽ ngay lập hủy sim hiện có và phát hành sim mới. Nếu số điện thoại này được khách hàng đăng ký sử dụng dịch vụ ngân hàng điện tử và nhận thông tin giao dịch và mã OTP thì có thể gây rủi ro mất tiền.

Biện pháp phòng ngừa rủi ro

Để chủ động phòng ngừa, đấu tranh, tố giác tội phạm, đồng thời nâng cao tinh thần cảnh giác trước thủ đoạn lừa đảo chiếm đoạt tài sản của tội phạm, Phòng An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao khuyến cáo các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp và người dân cần lưu ý những  giải pháp sau:

Mua hàng tại các website đã được đăng ký với Bộ Công Thương

Chỉ nên mua hàng tại những website đã đăng ký hoặc thông báo với Bộ Công Thương. Các website phải cung cấp đầy đủ các thông tin như: Thông tin về chủ sở hữu website (Tên đơn vị bán hàng, địa chỉ, số điện thoại, mã số thuế …), thông tin về điều kiện giao dịch chung, chính sách đổi trả hàng và hoàn tiền, chính sách giao nhận, vận chuyển, thanh toán, bảo mật thông tin cá nhân người tiêu dùng.

Nếu mua hàng qua các mạng xã hội, cần phải tìm hiểu kỹ các đánh giá của người mua trước, tìm hiểu kỹ thông tin về người bán, xem xét về vấn đề nguồn gốc rõ ràng, tuyệt đối không nên mua ở những website hay trang ứng dụng không có thông tin người bán và không có địa chỉ rõ ràng hoặc khi hỏi thông tin thì cố tình giấu địa chỉ bán hàng, chỉ nhận đặt hàng qua tin nhắn (inbox), chỉ bán hàng online chứ không có cửa hàng cụ thể.

Tuyệt đối không tiết lộ tên đăng nhập (username), mật khẩu truy cập, mã PIN của bất kỳ dịch vụ ngân hàng điện tử, mã OTP, mã kích hoạt dịch vụ cho bất cứ ai qua bất kỳ kênh nào như điện thoại, email, mạng xã hội, ứng dụng, website, đường dẫn lạ… Không chuyển tiền, nạp tiền vào số điện thoại do người khác chỉ định để làm thủ tục nhận thưởng/khuyến mại của ngân hàng.

Kiểm tra, tìm hiểu kỹ càng về ứng dụng sẽ tải xuống

Trước khi tải xuống bất kỳ ứng dụng di động có liên quan đến thanh toán số nào từ Google Play, Apple Store  phải kiểm tra xem ai, tổ chức nào là người tạo ứng dụng. Một cách an toàn và dễ dàng khác để tải xuống ứng dụng ngân hàng gốc là truy cập website chính thức của ngân hàng và nhấp liên kết để  tải xuống từ đó.

Chủ động quản lý dịch vụ thanh toán trực tuyến 

Luôn xác thực người đề nghị thực hiện giao dịch khi nhận được yêu cầu chuyển tiền, nạp tiền (qua điện thoại hoặc trực tiếp). Cảnh giác với những yêu cầu chuyển tiền trên mạng xã hội, dù người yêu cầu tự xưng là người thân, bạn bè. Thường xuyên thay đổi mật khẩu đăng nhập tài khoản Internet banking, Smartbanking…. Và nên đặt mật khẩu các dịch vụ ngân hàng điện tử khó đoán, tính bảo mật cao (tránh đặt ngày sinh, tên người thân, số điện thoại…). Không lưu tự động thông tin đăng nhập ngân hàng điện tử trên bất cứ máy tính và trình duyệt web nào, Không đưa thông tin giao dịch lên mạng, đặc biệt là những giao dịch mua bán hàng trực tuyến.

Kết luận